در شب يلدا نامزدها براي هم خنچه مي‌فرستند، دامادها انار و هندوانه و پارچه و آينه؛ در مقابل عروس ها پول، شيريني، جوراب و ... را براي آن ها مي‌فرستند.
امروزه شب يلدا با شكوه بيشتري از قبل برپا مي‌شود. اما نمي‌دانيم چرا برخي رسومي كه در اين شب اجرا مي‌شده يا از ياد رفته اند يا اگر هم برخي هنوز آن ها را به ياد دارند، از انجامشان سرباز مي‌زنند. خيلي ها فقط به گذاشتن يك ميز كرسي (نه با منقل روشن)، تنقلات، هندوانه و ميوه هاي فصل، بسنده مي‌كنند و نهايتاً به خانه پدر و مادرانشان مي‌روند و پس از يك همنشيني به خانه باز مي‌گردند. اما مجله گردشگري مان به شما مي‌گويد كه در مناطق مختلف ايران مراسم شب يلدا نه با شكوه تهراني ها، كمي ساده تر، اما هنوز هم با همان شور ساليان قبل اجرا شده و به يك شب نشيني ساده خلاصه نمي‌شود. با مجله دلتا بمانيد تا بدانيم، آداب و رسوم شب يلدا در شهر هاي مختلف ايران چگونه است؟
شب يلدا در گيلان
گيلاني ها اعتقاد جالبي دارند كه مي‌گويد هر كس در شب چله هندوانه بخورد سرماي زمستان را حس نمي‌كند و در تابستان سال بعد هم احساس تشنگي نمي‌كند. در نتيجه حضور هندوانه در سفره شب يلداي آن ها اهميت ويژه‌اي دارد، حتي بيشتر از انار.
هندوانه در گيلان تا جايي اهميت دارد كه جوان ترها فال “هندانه پوس” يا همان پوست هندوانه مي‌گيرند. ابتدا نيت مي‌كنند، هندوانه را تقسيم مي‌كنند و قسمت‌ها را پشت سرشان مي‌اندازند. سپس به آن نگاه مي‌كنند و از روي آن نتيجه مي‌گيرند كه جواب فال بد است، خوب آمده و يا خيلي خوب. يادتان باشد در سفر گردشگري تان به گيلان حتماً از جوانان بپرسيد فال شب يلدا چگونه است.
شب يلدا در شيراز
مردم شيراز براي يلدا انجير، قيصك و برنجك مي‌خورند و معمولاً تا پاسي از شب بيدارند. آن ها هم فالي مخصوص براي شب يلدا دارند، به اسم فال كلوك. كوزه اي بزرگ با دهانه گشاد را مي‌آورند، يك اسكناس را درونش مي‌اندازند و بعد فردي مي‌آيد و آن را بر مي‌دارد. سپس براي وي فال حافظ مي‌گيرند، از شعري كه آمده مي‌شود به نتيجه فال هم پي برد.
شب يلدا اصفهان
رعايت آداب و رسوم شب يلدا در اصفهان، به گونه اي است كه شب چله به دو اسم “چله زري” (ماده) و”عمو چله”(نر) تقسيم مي‌شود. به اين معني كه شب چله اصفهاني ها يك شب نيست و آن ها دو شب دور هم جمع مي‌شوند. قديمي هاي اصفهان، رختخواب هايشان را در هواي آزاد و زيرآفتاب پهن مي‌كنند و با اين كار به زمستان خوش آمد مي‌گويند. اين رسم هنوز هم به همين شكل اجرا مي‌شود.
شب يلدا در قزوين
بيشتر مردم در قزوين به خانه بزرگتر ها مي‌روند و معتقدندخوراكي هاي شب يلدا شگون دارد و نويد بركت است. قديمي ترها مي‌گويند اگر پنبه هاي لحاف بيرون بريزد برف مي‌آيد. (كي بريزد و چگونه را نمي‌دانيم). راستي در شب يلدا فرستادن خونچه چله از طرف داماد براي عروس بين قزويني ها رسم است. كله قند و هفت نوع ميوه مثل گلابي، خربزه، سيب، هندوانه، آجيل و … از محتويات اين خنچه است.
شب يلدا در تبريز
در آذربايجان شرقي و غربي آداب و رسوم شب يلدا در شهر هاي مختلف آن ها تقريباً يكي است اما در شهر تبريز، مردم هندوانه مي‌خورند و معمولاً آن را ريش سفيد و بزرگ فاميل قاچ مي‌كند. در حين اين كار جمله‌اي را به تركي مي‌گويد با معني: بلاها را امروز بريديم.
نامزد ها براي هم خنچه مي‌فرستند، اين خنچه براي داماد ها از انار و هندوانه و پارچه و آينه و براي عروس ها از پول، شيريني، جوراب و … تشكيل شده است. اگر اولين سال ازدواج زوج هاي تبريزي باشد پدر عروس قبل از غروب سهم دختر و دامادش را برايشان مي‌فرستد. در اينجا هم يلدا را دو شب جشن مي‌گيرند، چله بزرگ و چله كوچك و معمولاً تا آخر چله كوچك خانه تكاني نمي‌كنند.
شب يلدا در همدان
در سفره شب يلدا در شهر هاي مختلف همدان، گردو، كشمش و مويز قرار مي دهند. در اين استان رسم است كه فال سوزن بگيرند. دختر بچه‌اي نابالغ را مي‌نشانند و او بر يك پارچه نبريده و آب نديده، سوزن مي‌زند. همه دور تا دور اتاق مي‌نشينند و پير زني به طور پياپي هنگام سوزن زدن هاي دخترك، شعر مي‌خوانند و مهمانان هم بنا به ترتيبي كه نشسته‌اند، هر بيت شعر پيرزن را به عنوان فال خود در نظر مي‌گيرند.
شب يلدا در بندرعباس
غذاهاي بخصوصي براي اجراي آداب و رسوم شب يلدا در بندر عباس، تهيه مي‌شود. نان رگاگ و غذايي به نام سوراغ و مهياوه، هواري ماهي و قليه ماهي هم از ديگر غذاهايي است كه پختن آن در شب يلدا مرسوم است. به علاوه اينكه مردمان جنوب، شب را با زدن سازهاي بادي و كوبه‌اي به شادي و پايكوپي دور هم مي‌گذرانند.
شب يلدا در لرستان
رسم «شو اول قاره» مربوط به شب يلداي لرستان است. آن ها علاوه بر پختن غذا هاي خاص اين شب و گرفتن فال چهل سرو، چيزي شبيه به قاشق زني شب چهارشنبه سوري را هم خانه به خانه تكرار مي‌كنند. به اين صورت كه شال يا چادري را از پشت بام همسايه آويزان كرده تا از او آجيل يا ميوه بگيرند. تا وقتي كه شال، پر از ميوه و آجيل و شيريني بشود. از سويي خوردن خوراكي به اسم گندم شيره هم در لرستان مرسوم است.
شب يلدا در كرمان
در كرمان شيريني هاي مخصوص كرماني مثل كماچ و كلمپه تهيه شده و همه كوچكتر ها به خانه بزرگ ترها مي‌روند. بازي مخصوصي هم هنگام دور هم جمع شدن انجام مي‌دهند به نام «ماردوره» كه در اين بازي، هر كسي بايد از ابتداي مهماني نيت كرده و شيئ كوچكي مانند دكمه، سوزن و يا سكه را در ظرفي سفالي بيندازد. سپس يكي از بزرگ ترها بيتي از حافظ مي‌خواند و هر كدام از اين اشيا را بر مي‌دارد. اين بيت، به عنوان فال آن فردي كه شيئ آن خارج شده در نظر گرفته مي شود.
امیکرون و آنچه درباره خطرات ابتلا به آن باید بدانید