Delta Tourism

در سالهای اخیر، دانشمندان شواهدی از میزان قابل توجهی آب در سطح مریخ و زیر سطح آن کشف کرده‌اند. اما این فقط اندکی از سرگذشت آب در این همسایه‌ی سیاره‌ای زمین است. پژوهش‌هایی که ماه جاری در نشریه‌ی Nature Scientific Reports منتشر شده، نشان می‌دهد که سیلاب عظیم باستانی می‌تواند ویژگی‌های سطحی سیاره‌ سرخ و حتی آب‌وهوای آن را تغییر داده باشد. موضوعی که درک ما را از گذشته‌ مریخ بسیار دگرگون می‌کند. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این تحقیقات جدید می‌خوانید.

دانشمندان دانشگاه کرنل و مؤسسه فناوری کالیفرنیا که این پژوهش را انجام داده‌اند گمان می‌کنند که یک سیلاب عظیم باستانی از برخورد شهاب‌سنگ به مریخ در حدود ۴ میلیارد سال پیش آغاز شده است. طبق بیانیه‌ی این پژوهش، این برخورد می‌تواند گرمای کافی برای ذوب شدن مخازن یخی مریخ، آزاد شدن بخار آب جو و ایجاد ابرهای طوفانی سراسری را در سیاره ایجاد کرده باشد.

در این رویداد برخوردی عظیم، کربن دی‌اکسید و متان آزاد شد که ضمن ترکیب با بخار آب برای مدتی کوتاه، آب‌وهوایی گرم و مرطوب را در مریخ ایجاد کرده است. این امر منجر به ایجاد باران‌های سیل‌آسا در سراسر سیاره شده است.

تصاویر قبلی از عوارض موج‌مانند در سطح مریخ نشان می‌داد که این سیاره در گذشته سیلی فاجعه‌بار را تجربه کرده است. اما اکنون نتیجه نهایی طبق آنچه که دانشمندان با استفاده از داده‌های مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا در پژوهش تازه شناسایی کردند، نشان می‌دهد که این سیلاب حدود ۴ میلیارد سال پیش دهانه‌ی گیل مریخ را فراگرفته است. مریخ‌نورد کنجکاوی که هشتمین سال فعالیت خود را سپری کرده و هم‌اکنون در ارتفاعات «دهانه‌ی گیل» (Gale Crater) به کاوش مشغول است، در این خصوص داده‌های رسوبی مهمی تهیه کرده است.

این سیلاب عظیم سطح مریخ را به صورت موج‌هایی از سنگ و گردوغبار به طول ۱۰ متر درآورده است. آب جاری در سطح مدت‌هاست که از میان رفته اما دانشمندان حدس می‌زنند که وقوع سیل نشان می‌دهد که این سیاره در آن زمان قابل سکونت بوده است.

«آلبرتو فیرن» (Alberto Fairén) یکی از نویسندگان پژوهش و متخصص نجوم از دانشگاه کرنل، در مقاله‌ی منتشر شده گفت: «اوایل مریخ از نظر زمین‌شناختی یک سیاره‌ی بسیار فعال بوده است. این سیاره شرایط لازم را برای حمایت از وجود آب مایع در سطح داشته است و روی زمین، جایی که آب وجود دارد، حیات وجود دارد.»

در حالی که این داده‌ها با استفاده از مریخ‌نورد کنجکاوی به‌دست آمده است، این کاوشگر چشم‌انتظار همتای دیگر خود، مریخ‌نورد پشتکار است که در ماه بهمن به سیاره‌ی سرخ می‌رسد و فضل تازه‌ای از کاوش‌ها را با استفاده از ابزارهای علمی جدید خود در مریخ آغاز می‌کند.

یک پژوهش جدید، نشان می‌دهد که باکتری‌های زمینی می‌توانند به استخراج مواد معدنی ماه و مریخ کمک کنند. این تحقیق که بر اساس آزمایشات انجام شده در ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام شده، نشان می‌دهد که یک باکتری خاص به نام Sphingomonas desiccabilis برای استخراج عناصر کمیاب زمینی از سنگ «بازالت»، استفاده می‌کند. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این پژوهش جدید بخوانید.

بازالت نوعی سنگ آتشفشانی است که به عنوان آنالوگ برای آنچه ممکن است در ماه و مریخ یافت شود، استفاده می‌شود. همچنین این مطالعه نشان داد که این باکتری‌ها می‌تواند این کار را در شرایط گرانش استاندارد زمین، میکروگرانش و گرانشی که شرایط مریخ را تقلید می‌کند، انجام دهد؛ این خبر مهمی برای محققان است و می‌تواند نشانه همکاری میان انسان و باکتری در جریان کاوش‌های بعدی در فضا باشد.

به طور معمول ناسا و دیگر سازمان‌های فضایی هر تلاشی برای جلوگیری از انتقال باکتری به فضا انجام می‌دهند. ایده این است که آن‌ها نمی‌خواهند به طور تصادفی جهان دیگری را درگیر حیات کنند، زیرا بعدا می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. محققان خاطر نشان کردند، اگر سرانجام مأموریت‌های خدمه‌دار و یا کاوشگرهای پیشرفته‌ای را به مکانی مانند مریخ ارسال کنیم و بعد باکتری‌ها را در آنجا کشف کنیم، ممکن است باکتری‌های زمینی را که خود ارسال کرده‌ایم با حیات واقعی در مریخ اشتباه بگیریم.

آن‌ها افزودند: با این حال این مسئله را نمی‌توان نادیده گرفت که باکتری‌ها توانایی انجام موارد کاملاً باورنکردنی را دارند؛ پیش از این بحث استفاده از باکتری‌ها را به عنوان منبع غذایی یا تولید مواد غذایی برای مأموریت‌های طولانی مدت در مکان‌هایی مانند مریخ مطرح کرده‌ایم. اکنون، به نظر می‌رسد باکتری‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا از موادی که در آن سیارات پیدا می‌کنیم، نهایت استفاده را ببریم.

“چارلز کاکل”، نویسنده اصلی این مطالعه، در بیانیه‌ای گفت: آزمایش‌های ما از امکان علمی و فنی استخراج عناصر بیولوژیکی در سراسر منظومه شمسی پشتیبانی می‌کند. برای مثال حفاری رباتیک در منطقه Oceanus Procellarum ماه که دارای سنگ‌هایی با غلظت بالا از عناصر کمیاب زمینی است، می‌تواند برای توسعه علمی و اقتصادی بشر در ورای زمین کمک کننده باشد.

وی افزود: ماموریت‌های آرتمیس ناسا به ماه به زودی انجام می‌شوند و با مأموریت‌های خدمه‌ای که در آن برنامه گنجانده شده‌اند، انسان‌ها وقت کافی برای بررسی مواد پوشاننده سطح ماه خواهند داشت. در آن مرحله، ممکن است موضوعات بیشتری در مورد اینکه چگونه باکتری‌ها می‌توانند زمینه را برای یک حیات پایدار در فضا هموار کنند، بیاموزیم.